Raport z Międzynarodowej Konferencji

Raport z Międzynarodowej Konferencji dla koordynatorów programu Przyjaciele Zippiego

W dniach 14-17 kwietnia 2009 r. w Oxfordzie odbyła się Międzynarodowa Konferencja w ramach programu promocji zdrowia psychicznego przeznaczonego dla małych dzieci pn.: „Przyjaciele Zippiego”.

W Konferencji wzięli udział przedstawiciele 16 krajów, w których obecnie realizowany jest program. Ponadto uczestnikami konferencji byli przedstawiciele nauki oraz specjaliści do spraw promocji zdrowia.
Polskę reprezentowały dwie trenerki programu: Elżbieta Nerwińska − Dyrektor Centrum Metodycznego Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej oraz Katarzyna Stępniak − koordynator programu. CMPPP jako jedyne w Polsce posiada umowę licencyjną z  Partnership for Children na upowszechnianie programu.
Głównym celem konferencji była wymiana doświadczeń oraz przykładów dobrej praktyki w zakresie upowszechniania i realizacji programu.
Wykład inaugurujący wygłosiła prof. Margaret Barry z Uniwersytetu w Irlandii. Dotyczył on promocji zdrowia w szkole oraz warunków skuteczności oddziaływania programów promocji zdrowia. Profesor zwróciła szczególną uwagę na rozróżnienie programów i oddziaływań służących zapobieganiu konkretnym chorobom lub zachowaniom ryzykowanym a szeroko pojętej holistycznej promocji zdrowia w środowisku szkolnym.

Jako znaczące dla skuteczności oddziaływań programu z zakresu promocji zdrowia profesor wskazała  bardzo rzetelne dopasowanie programu do odbiorców, ich zasobów i potrzeb oraz uwarunkowań kulturowo-środowiskowych.
Podkreślono także związek miedzy osiągnięciami w nauce a zrównoważonym rozwojem psychospołecznym uczniów.

Ponadto podczas konferencji odbyły się wykłady i dyskusje panelowe na następujące tematy:
– analiza oraz modyfikacja programu szkolenia dla nauczycieli oraz trenerów w związku z  rozwojem programu oraz zmianami wprowadzonymi do pakietu materiałów. Za istotne uznano uwzględnienie w szkoleniu trzech obszarów: kształtowania wiedzy, umiejętności i postaw. Jednocześnie ze względu na duże doświadczenia uczestników istotne jest zbadanie i uwzględnienie ich oczekiwań oraz  zasobów.
– skuteczna promocja programu oraz poszukiwanie instytucji wspierających. Idea programu powinna być popularyzowana zarówno w środowisku szkolnym, lokalnym, jaki i wśród władz. Pomocne i skuteczne może być upowszechnianie założeń programu w mediach oraz wśród decydentów. Cześć krajów pozyskało wsparcie finansowe sponsorów komercyjnych.
– upowszechnianie promocji zdrowia w szkole – zaangażowanie całej społeczności szkolnej ze szczególnym uwzględnieniem roli  rodziców, a także nauczycieli oraz innych pracowników szkoły. Włączenie całej społeczności szkolnej na czele z dyrektorem placówki oraz pozyskanie wsparcia w środowisku lokalnym jest kluczowe dla skutecznej realizacji programu. Umożliwia to kontynuację zagadnień poruszanych na zajęciach podczas różnorodnych zdarzeń w życiu grupy, szkoły oraz rodziny, a także wykorzystanie innych okazji z życia szkoły do promowania zdrowia psychicznego wszystkich członków społeczności szkolnej.
Sesję tę prowadziła Elżbieta Nerwińska – Dyrektor CMPPP (Polska).
– realizacja programu w mniejszościach narodowych, małych grupach oraz w środowiskach zróżnicowanych kulturowo. Realizacja programu jest szczególnie trudna dla dzieci z mniejszości narodowych, które uczestniczą w zajęciach prowadzonych nie w języku ojczystym. Wyrażanie uczuć, analiza emocji i refleksja w języku obcym może stanowić barierę dla otwartego wypowiadania się.
Uczestnicy podkreślali także uwarunkowania kulturowe, które mają znaczący wpływ na tradycję, oczekiwania rodziców wobec szkoły  i  wyuczone zachowania dzieci. Zdarza się w szczególności w krajach azjatyckich i Chinach, iż rodzice nie są zwolennikami otwartego wyrażania emocji oraz ujawniania swoich uczuć. W społecznościach tych szkoła jest traktowana wyłącznie jako miejsce służące do przyswajania wiedzy naukowej.
– prezentacja wyników ewaluacji programu. Ewaluacja prowadzona jest w trzech krajach: Kanadzie, Norwegii i Norwegii. Wyniki badań są spójne i wykazują znaczące, pozytywne zmiany w zachowaniu dzieci, jako skutki oddziaływania programu.
– prezentacja programu dla dzieci 7-9 letnich. Przedstawiciele organizacji Partnership for Children w odpowiedzi na liczne prośby ze strony nauczycieli i trenerów programu, dotyczące konieczności kontynuacji programu ze starszymi dziećmi, przedstawili założenia do dalszej części programu. Aktualnie trwają konsultacje i wstępne sprawdzanie projektu.
– prezentacja doświadczeń realizacji programu wśród dzieci ze specjalnymi potrzebami    edukacyjnymi.

W ramach tej sesji Katarzyna Stępniak (CMPPP – Polska) przedstawiła doświadczenia polskich nauczycieli z rozpoczętego w roku szkolnym 2008/2009 pilotażu programu w szkołach specjalnych. Polska jako jeden z niewielu krajów, wraz m.in. z Wielką Brytanią, podjęła taką próbę.
Udział w konferencji był szczególnie istotny dla przedstawicieli Polski, ponieważ w latach 2005-2009 program odniósł ogromny sukces, co było wielokrotnie podkreślane przez organizatorów spotkania i cieszy się niesłabnącym zainteresowaniem wśród nauczycieli.

W Polsce realizacją programu została objęta największa grupa dzieci ze wszystkich międzynarodowych partnerów. Historię, sukcesy i trudności w upowszechnianiu programu przedstawiłyśmy podczas naszej  prezentacji.
W związku z wprowadzaną przez Ministerstwo Edukacji Narodowej od roku szkolnego 2009/2010 reformą edukacji mającą  m.in. na celu: obniżenie wieku obowiązku szkolnego, zwróciłyśmy także uwagę na fakt, iż program Przyjaciele Zippiego może być pomocny przy realizacji tej inicjatywy. Udział w zajęciach programu promocji zdrowia psychicznego pomaga w przekroczeniu progu szkolnego, przygotowuje do funkcjonowania w nowym środowisku, wyposaża w umiejętności psychospołeczne potrzebne do radzenia sobie z trudnościami i rozwija samodzielność dzieci sześcioletnich.

Konferencji towarzyszyły liczne wystawy prac oraz  zdjęć dokumentujących realizację programu w poszczególnych krajach.
W dyskusji panelowej specjalistów z  Chin, Francji, Niemiec i Stanów Zjednoczonych wyraźnie podkreślano zmianę w podejściu do promocji zdrowia w społeczeństwach oraz w środowiskach szkolnych. W ciągu ostatnich lat znacząco wzrosło znaczenie i zrozumienie dla zagadnień promocji zdrowia. Być może także dzięki temu, programy promocji zdrowia psychicznego, takie jak np.: program  „Przyjaciele Zippiego” cieszą się rosnącym zainteresowaniem na całym świecie.
Dlatego też ze względu na coraz liczniejszą grupę krajów upowszechniających program oraz znacząco wzrastającą co roku ilość dzieci objętych programem,  fundacja Partnertship for Children zorganizowała kolejną konferencję poświęconą prezentacji dotychczasowych osiągnięć,  efektów oraz wspólnemu planowaniu dalszej strategii rozwoju programu.

Czerpanie z doświadczeń innych krajów oraz możliwość konsultacji i doskonalenia w obszarze promocji zdrowia psychicznego było dla nas niezwykle cenne. Będzie  wykorzystywane podczas dalszego wdrażania i rozwoju programu w Polsce.

 
 
 
 
Uwaga trenerzy! 
Szanowni Trenerzy Programu „Przyjaciele Zippiego”… oraz wszyscy nauczyciele zainteresowani czytaniem wartościowych książek dzieciom!
W czasie rozmów z trenerami oraz realizatorami Programu „Przyjaciele Zippiego” często pojawiało się pytanie: Czy istnieje inna oferta programów rozwijających umiejętności psychospołeczne dzieci? Pytania dotyczyły zarówno dzieci młodszych, jak i tych trochę starszych. Pytano o zajęcia, którymi można byłoby poprzedzić, wprowadzanie programu „Przyjaciele Zippiego” w młodszych grupach, o takie, które mogłyby stanowić uzupełnienie treści w nim zawartych, jak również o programy, które mogłyby stanowić jego kontynuację. 

Wówczas przyszło nam do głowy, że wprawdzie pewna oferta gotowych programów istnieje, ale wiele da się osiągnąć, tworząc własne propozycje zajęć na bazie odpowiednio dobranej literatury dziecięcej. Dlatego podczas Seminarium dla trenerów programu, podsumowującego pracę w roku szkolnym 2007/ 2008 roku, zaproponowałyśmy warsztaty pn. „Możliwości wykorzystania tekstów literackich w rozwijaniu umiejętności życiowych dzieci przedszkolnych”. Efektem tych warsztatów był pomysł – który wypłynął od Uczestników – stworzenia bazy literatury dziecięcej, która może stać się punktem wyjścia do pracy z dziećmi w różnym wieku. Mamy nadzieję, że powstająca na naszej stronie lista zainspiruje nauczycieli do tworzenia zajęć pomagających kształtować umiejętności psychospołecznych małych dzieci, a nade wszystko pomoże samym dzieciom harmonijnie się rozwijać i wyrastać na wspaniałych, szczęśliwych i dobrze funkcjonujących dorosłych.

Niniejszym uruchamiamy otwartą listę, zawierającą nie tylko tytuły książek, lecz również króciutkie opisy zawierające podpowiedź  nad jakimi obszarami w pracy może okazać się przydatna dana publikacja.
Gorąco zachęcamy do uzupełniania tej listy, tj. o przesyłanie tytułów oraz opisów książek  (wg zaproponowanego schematu) jeszcze nie zamieszczonych:   do Katarzyny Stępniak – koordynatora programu „Przyjaciele Zippiego”  – kstepniak@cmppp.edu.pl Lista polecanych książek:

Autorzy: R. Jędrzejewska-Wróbel, A. Żelewska
Tytuł:  Sznurkowa historia  
Wydawnictwo: Nasza Księgarnia
Miejsce i rok wydania: Warszawa 2004
 
Autor: S. McBratney
Tytuł: Wszystkich was kocham najbardziej 
Wydawnictwo: Wydawnictwo Egmont Polska Sp. z o.o.
Miejsce i rok wydania: Warszawa 2004
 
Autor: I. Brezinova
Tytuł:  Cukierek dla dziadka Tadka 
Wydawnictwo: Wydawnictwo Piotra Marciszuka STENTOR
Miejsce i rok wydania: Warszawa 2008
 

Autor: Janosch
Tytuł: Ach, jak cudowna jest Panama 
Wydawnictwo: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak”
Miejsce i rok wydania: Kraków 2003 (dodruk 2005)
 

Autor: Janosch
Tytuł: Ja ciebie wyleczę, powiedział Miś 
Wydawnictwo: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak”
Miejsce i rok wydania: Kraków 2004
 

Autor: W. Widłak
Tytuł:  Pan Kuleczka. Skrzydła 
Wydawnictwo: Media Rodzina
Miejsce i rok wydania: Poznań
 

Autor: W. Widłak
Tytuł: Pan Kuleczka. Spotkanie 
Wydawnictwo: Media Rodzina
Miejsce i rok wydania: Poznań
 

Autorzy: K. Fupz Aakeson, E. Eriksson
Tytuł: Esben i duch dziadka 
Wydawnictwo: Media Rodzina
Miejsce i rok wydania: Poznań
 
Autor: L. F. Buscagalia
Tytuł: Jesień liścia Jasia 
Wydawnictwo: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne
Miejsce i rok wydania: Gdańsk 2007